Stadhouder Willem III had in 1675 het recht gekregen het Nijmeegse stadsbestuur te benoemen. Daarmee bedankte de stad hem voor het verdrijven van de Franse troepen die van 1672 tot 1674 Nijmegen bezet hadden gehouden. Maar Willems benoemingspolitiek riep al snel weerstand op. Omdat hij vooral oog had voor de buitenlandse politiek, benoemde hij steeds weer dezelfde regenten, die door familie- en vriendschapsbanden onderling nauw verbonden waren. Jarenlang domineerden de families Beeckman, Roukens, Verbolt en De Beijer het stadsbestuur. Veel Nijmegenaren was dat een doorn in het oog.
Na de dood van Willem III in 1702 besloot de door de stadhouder benoemde raad, de Oude Plooi, het bestuur van de stad voor altijd aan zich te trekken. De vooraanstaande families die sinds 1675 van het bestuur uitgesloten waren, kwamen nu in opstand. Zij vormden de Nieuwe Plooi. Zij kregen daarbij hulp van de gilden, die in de middeleeuwen veel invloed op het stadsbestuur hadden gehad, maar inmiddels niet meer. Toen zes leden van de zittende raad, onder wie burgemeester Willem Roukens, weigerden hun plaatsen af te staan, zette de Nieuwe Plooi in juni 1702 de hele raad af. Er werd een nieuwe raad gekozen, die deels uit oude raads leden en deels uit gildemeesters bestond. Korte tijd later werd de Oude Plooi met behulp van het garnizoen in ere hersteld, maar in januari 1703 wist de Nieuwe Plooi met hulp van het opgezweepte Nijmeegse volk het stadhuis te heroveren. Omdat in de volgende maanden tijdens bijeenkomsten van Oude Plooiers onlusten dreigden, werden voor alle zekerheid Willem Roukens en zes van zijn medestanders uit de stad verbannen. Zij besloten daarop met geweld in te grijpen, ‘dat wij de nieuwe heeren altemaal den hals breken’, en schakelden een knokploeg in, die op 7 augustus 1705 korte tijd het raadhuis bezette. Aanhangers van de Nieuwe Plooi wisten de knokploeg nog dezelfde dag met geweld te verdrijven, waarbij drie doden vielen. De verontwaardiging was zo groot dat men vijf overvallers nog dezelfde avond ter afschrikking ophing aan de ramen van de raadszaal op de eerste verdieping, de huidige Trêveszaal. Willem Roukens, die buiten het stadhuis op de goede afloop gewacht had, werd gevangengenomen. De volgende dag werd hij zonder noemenswaardig proces onthoofd.
De plooierijen, zoals deze politieke strijd werd genoemd, vonden niet alleen in Nijmegen plaats, maar ook in Arnhem, Tiel, Zaltbommel en andere Gelderse steden. Van een democratische vernieuwing was geen sprake. De nieuwe bestuurders gingen zich overal, ook in Nijmegen, al snel net zo regentesk gedragen als hun voorgangers.
51° 50' 48.91" N, 5° 51' 57.31" E
