44 Industriestad

De komst van NV Philips vanaf 1953

‘Nederland industrialiseert!’ luidde het parool na de Tweede Wereldoorlog. In Nijmegen kwam een industrialisatiegolf op gang die zijn weerga in de stadsgeschiedenis niet kende. De oude visie op Nijmegen als ‘woonstad’ en als toeristisch centrum was definitief verleden tijd.

In de jaren vijftig begon de gemeente met de uitgifte van moderne, zogeheten natte industrieterreinen aan het Maas-Waalkanaal. In die tijd vestigden veertig nieuwe bedrijven zich in de stad, aangelokt door lokale voordelen als relatief lage lonen, goedkope grond, goede infrastructuur en gunstige leningen. Werkten in 1930 nog 11.000 Nijmegenaren in de nijverheid, in 1960 bedroeg dat aantal 24.000. Een van de nieuwkomers was de nv Philips, dat in 1953 in het gebouw van de voormalige Twentsche Bank op het Mariënburg in het hart van Nijmegen begon met de industriële productie van diodes en transistors. Philips was door de vooroorlogse overname van gloeilampenfabriek Splendor (1930) goed bekend met Nijmegen. Toch waren onder leiding van burgemeester Hustinx in de jaren 1947-1953 liefst vier pogingen nodig om Philips voor Nijmegen enthousiast te maken. Het Eindhovense moederbedrijf was beducht voor socialistische invloeden in Nijmegen en ook de arbeidsmoraal in de Waalstad werd laag aangeslagen. Eenmaal gevestigd in de stad, opende Philips in de zomer van 1955 een groot complex buiten het centrum, bij Neerbosch, waar in de loop van de jaren de ene fabriek na de andere verrees. Spoedig verwierf het bedrijf met de arbeidsintensieve fabricage van halfgeleiders een plaats tussen de andere grote werkgevers in de stad: Dobbelman, de Automatic Screw Works Apparatenfabriek en de Papierfabriek Gelderland. Het aantal Philipswerknemers nam toe van ruim 50 in 1953 tot 4500 in 2003. Van 1957 tot 1984 was er bovendien een vestiging in Lent, waar onder meer basismateriaal voor diodes en transistors werd gemaakt.

In het midden van de jaren tachtig werden investeringen gedaan voor een megachipfabriek, die in de volksmond ‘de kathedraal van Philips’ ging heten. Innovatie van zowel producten als productietechnologie bezorgde Philips Nijmegen een plaats in de wereld van de submicrontechnologie en de microgeheugens. Maar het miljardenverslindende megachipproject werd ruw onderbroken door verliezen die de nv Philips eind jaren tachtig wereldwijd boekte. In het kader van de Operatie Centurion diende het Nijmeegse project, dat tot doel had de wereldmarkt van geheugenchips te veroveren, abrupt te stoppen, met alle gevolgen van dien voor arbeidsplaatsen en geïnvesteerd kapitaal. Enkele jaren later echter wist Philips Nijmegen ‘de kathedraal’ opnieuw aan te wenden door op grote schaal nieuwe soorten halfgeleiders te produceren waarin de innovatieve submicrontechnologie kon worden toegepast. De halfgeleiderproductie in Nijmegen, een van de grootste in Europa, werd in 2006 door Philips afgestoten en kwam in handen van NXP, Next eXPerience.

Bron: Jan Brabers, in: De Canon van Nijmegen, Uitgeverij Vantilt (Nijmegen 2009)

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

>> Ga terug naar de startpagina van de Canon van Nijmegen

Coördinaten::51.82476,5.82537 {{#if:|

Coördinaten::|}} {{#if:|

Coördinaten::|}}

• 
• 
• 
•