| Algemene gegevens locatie | |
|---|---|
| Naam locatie : | Arsenaal |
| Plaatsnaam : | Nijmegen |
| Straatnaam : | Arsenaalpoort (voorheen Mariënburg) |
Het arsenaal is een rijksmonument in het centrum van Nijmegen met een van oorsprong militaire functie dat een groot aantal verschillende bestemmingen heeft gekend.
Na de opheffing van het ter plaatse aanwezige klooster in 1591 is het kloostergedeelte omgebouwd tot woonruimten, welke sedert 1683 werden gebruikt als munthuis. In 1778 verkocht de staat het gebouw aan particulieren ter bewoning. In 1818 kocht de staat dit weer terug met het doel het gedeeltelijk te slopen en ter plekke een artillerie- of tuighuis te bouwen, dat in 1824 gereed kwam. Tot 1908 maakte dit arsenaal deel uit van het kazernekomplex Marienburg. Op 10 maart van dat jaar werd het gemeente-eigendom en later ingericht als stadswerkplaats. In 1938 verhuisde de stadswerkplaats naar de Dominicanenstraat, terwijl het arsenaal werd ontruimd.
Bij de bepaling van de nieuwe bestemming werd onder meer gedacht aan de huisvesting van het gemeentearchief. Deze plannen konden niet worden gerealiseerd in verband met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. In 1945 keerde de werkplaats daarin terug, omdat het pand Dominicanenstraat in de Tweede Wereldoorlog was beschadigd. Sedert dat jaar was er ook de werkplaats van de gemeentepolitie en sedert 1968 het bureau gevonden voorwerpen en rijwielen gevestigd.
In 1975 volgde alsnog het besluit het gemeentearchief, dat sinds 1941 in de Mariënburgkapel was gevestigd, naar het arsenaal te verhuizen. Na een grondige verbouwing trok het archief hier in 1978 in. Eind jaren negentig werd het gemeentearchief onderdeel van de nieuwbouwplannen voor het cultureel kwartier met LUX en de bibliotheek rond het Mariënburg. In september 2001 volgde de opening van Het Archief in het huidige gebouw naast de bibliotheek.
Door de geplande verhuizing van het archief moest er weer een nieuwe bestemming voor het arsenaal gevonden worden. In maart 1999 koos de gemeente voor het project "Vlaams Arsenaal" waarbij er een combinatie was tussen (Vlaams) culturele instellingen en een horeca-gelegenheid. In april 2003 opende het café-restaurant op de begane grond de deuren. Op de zolder hebben onder meer Nijmegen blijft in beeld en het Vlaams Cultureel Kwartier een plek gevonden.
