Gewandhuis of Lakenhal
Let op: deze website is momenteel onder constructie. Helaas zullen hierdoor niet alle pagina's naar behoren functioneren. Onze excuses voor het ongemak!
| Algemene gegevens locatie | |
|---|---|
| Naam locatie : | Gewandhuis of Lakenhal |
| Plaatsnaam : | Nijmegen |
| Straatnaam : | Grote Markt |
In de 14e eeuw kende Nijmegen een bloeiende lakenhandel. Laken is een dun, vliesachtige textiel met glanzend oppervlak, gemaakt van wol. Vanuit Londen werd de befaamde Engelse wol ingevoerd. De handel vond plaats in de het Gewandhuis of Lakenhal op de Grote Markt. De oorspronkelijke Lakenhal stamt uit de veertiende eeuw. Hij wordt voor het eerst genoemd in de stadsrekening van 1382. Middeleeuws Nijmegen dankte veel van haar welvaart aan de lakenhandel. De Lakenhal besloeg toen al de gehele westwand van de Grote Markt. Gelijkvloers waren arcaden, een soort winkeltjes, die aan verschillende neringdoenden in pacht werden gegeven. Via een trap buitenom was de eerste verdieping te bereiken. Daar bevond zich een grote hal, waar het textiel werd geweven en geverfd. Alleen hier was het de lakenhandelaren toegestaan hun laken te verhandelen. De hal was verdeeld in vakken, die door de handelaren gehuurd werden.
In de loop van de 15e eeuw liep de handel ten einde en verloor de Lakenhal zijn functie. Tussen 1542 en 1545 werd het pand grondig verbouwd naar een ontwerp van de uit Rhenen afkomstige bouwmeester Claes die Waele. De gehele bovenbouw, evenals de percelen rond de daarnaast gelegen Kerkboog, werden vernieuwd. Het gebouw had toen al verschillende bestemmingen. Er bevond zich bijvoorbeeld de stedelijke bottelarij. Uiteindelijk werd de Lakenhal in diverse kavels verdeeld. Wie goed kijkt herkent op de begane grond en de eerste verdieping van de panden nog steeds de samenhang. In de muren zijn de pilaren te zien van de oude Lakenhal.
Op de rechterhoek van de Lakenhal is café 'In de Blaauwe Hand' gevestigd. Het pand heeft al eeuwen lang een horecafunctie. Het lakengilde gebruikte de kelder al als opslagplaats voor bier en wijn voor feesten en partijen. De naam 'In de Blaauwe Hand' is ook een verwijzing naar het verleden van de Lakenhal. De lakens werden namelijk met diverse kleurstoffen gekleurd. Voor de kleur blauw werd indigo gebruikt, net als bij de moderne spijkerbroek. Indigo geeft erg af aan de handen en de mensen die ermee werkten waren al gauw van de vingers tot aan de elleboog blauw. Het café zou zijn naam danken aan de lakenververs die hier wat gingen drinken, met het blauw nog op hun handen!
Ook de overige panden hebben nu een winkel- of horecafunctie.
Bronnen
- Regionaal Archief Nijmegen, Wetenschappelijke correspondentie, inv.nr. 591-010n (z.j.)
- M. Schoonheim, De 20 dagen van Nijmegen, deel 5, Zwolle 2006, p. 113.
- Bureau Archeologie en Monumenten gemeente Nijmegen.
Commentaar
<comments hideForm="false"/> of, lees de overige commentaren ...