Huwelijkscommissarissen zijn stadsfunctionarissen die een burgerlijk huwelijk kunnen voltrekken. Vanaf 1796 diende in ieder geval de ondertrouw geregistreerd te worden op het stadhuis. Deze registratie werd uitgevoerd door de huwelijkscommissarissen. Het verdere huwelijk kon voltrokken worden door de pastoor, de dominee, de rabbijn of weer op het stadhuis.
Met de invoering van de burgerlijke stand moesten zowel de ondertrouw als het huwelijk plaatsvinden voor de burgerlijke overheid. Het kerkelijk huwelijk maakte geen deel meer uit van het wettelijk huwelijk.
De gegevens uit de registers van huwelijkscommissarissen van de stad en het schependom van Nijmegen van 1796 tot 1811 zijn te doorzoeken via de website van het Regionaal Archief Nijmegen.
