Kerkdorpen Hees en Neerbosch
Let op: deze website is momenteel onder constructie. Helaas zullen hierdoor niet alle pagina's naar behoren functioneren. Onze excuses voor het ongemak!
Hese wordt omstreeks 1196 genoemd bij gelegenheid van de stichting van het St. Jans Hospitaal. Hees (‘hees’ is bos van laaghout, kreupelhout) wordt voor het eerst als dorp of gehucht genoemd in 1271. Daarvóór komt de naam Degese voor, mogelijk een verbastering. In 1388 werd het oorspronkelijke dorp door Arnold van Heumen in brand gestoken. Het kerkje dateert van daarna. Er was een adellijk geslacht met de naam Heze, dat van de 13e tot de 15e eeuw ettelijke schepenen aan Nijmegen leverde, als ook in 1422 een burggraaf. Het kerkdorp Hees behoorde tot het schependom van Nijmegen: het is nooit een zelfstandige gemeente geweest. Nu is het een wijk van Nijmegen. Rond 1900 stond Hees bekend als de groente- en bloementuin van de stad. Het oude dorpse karakter is voor een deel bewaard gebleven: een dorps stratenplan, boerderijen, landhuizen en veel groen.
De geschiedenis van Neerbosch gaat terug tot 1300. In dat jaar gaf graaf Reinoud I van Gelre aan een zestal personen toestemming tot ontginning van de bossen Honicholt en Lindenholt. In een schepenprotocol uit 1410 is sprake van ‘Die capelle in den Nederen Bossche’. Toen hadden zich er al zoveel mensen gevestigd dat er een kapel was. Net als veel kapellen in bosrijke streken was deze gewijd aan St. Antonius. Aan de vroegere hoofdstraat, de Dorpsstraat, staat nog dit witte kerkje van Neerbosch, dat eind 14de eeuw werd gebouwd. De toren dateert uit 1438 en het kerkje is in 1456 vernieuwd. Neerbosch ontleend zijn naam aan het grote bos, het rijkswald, dat zich toentertijd uitstrekte van Kleef tot Beuningen en Ewijk. Het voormalige dorp Neerbosch werd door het in 1927 geopende Maas-Waalkanaal in tweeën gesneden. Net als Hees is Neerbosch nu een wijk van Nijmegen.
Hees en Neerbosch waren tot ver in de 20ste eeuw oases van landelijke rust. Er vestigden zich veel gefortuneerden in fraaie landhuizen.
Bronnen
- Regionaal Archief Nijmegen, Wetenschappelijke correspondentie, inv.nr. 528-100 (1973);
- B. Thissen, ‘Een zevenhonderdjarige ‘cope’ op koningsgoed: de ontginning van Lindenholt-Neerbosch’, in Numaga, XLVII (2000), p. 80.