Korte geschiedenis Vierdaagse
Let op: deze website is momenteel onder constructie. Helaas zullen hierdoor niet alle pagina's naar behoren functioneren. Onze excuses voor het ongemak!
| Geschiedenis Vierdaagse | |
 startpagina |
Alles over de geschiedenis van de Vierdaage in het Digitale Huis van de Nijmeegse Geschiedenis Lees verder>>> |
{{#widget:imagewithlink|src=http://studiezaal.nijmegen.nl/HttpHandler//icoon.ico?icoon=2011396998%7Curl=http://studiezaal.nijmegen.nl/ran/_detail.aspx?xmldescid=2009227799"}} | |
|---|---|
| De vlaggenparade op het binnenterrein van de Prins Hendrikkazerne op de maandagmiddag voorafgaande aan de18e Vierdaagse.(1928) | |
De Nijmeegse Vierdaagse is te danken aan de oprichting van de Nederlandsche Bond voor Lichamelijke Opvoeding (NBvLO) op 3 april 1908 in Den Haag. Het was de ambitie van een aantal sportminnende militairen en burgers de belangstelling voor sport en lichamelijke opvoeding toe te laten nemen en in goede banen te leiden door als een overkoepelende sportorganisatie op te treden. Mannen als W.F.K. Bischoff van Heemskerck, F.W. Baron van Tuyll van Serooskerken en Pim Mulier zagen sport als middel voor de verbetering van de conditie en weerbaarheid van (vooral) jongemannen. In Breda hadden de militairen hiervoor al in 1906 en 1907 Nationale Militaire Sportwedstrijden georganiseerd. De volgende jaren organiseerde de NBvLO drie soorten activiteiten: militaire sportwedstrijden, cursussen voor sportleiders en vierdaagse prestatietochten in verschillende disciplines, waaronder wandelen.
Dat de NBvLO zich - zoals uiteindelijk gebeurde - uitsluitend met wandelsport zou bezighouden, was dan ook niet de bedoeling van de oprichters. Onderlinge strijd in het bestuur over doelstelling en begrotingen en tussen militairen en burgers had de NBvLO verzwakt. De oprichting van het Nederlands Olympisch Comité in 1912 door oud-voorzitter Tuyll van Serooskerken maakte het onmogelijk om als landelijke sportorginatie te fungeren. Van alle activiteiten van de NbvLO resteerde er midden jaren twintig nog maar één: de Vierdaagse wandelmarsen.
De eerste Vierdaagse, van 1909, vertrok in 15 plaatsen maar daarna wisselden de startplaatsen per jaar: Arnhem, Breda, Den Bosch, Nijmegen, Nieuw-Millingen en Utrecht. Vanaf 1925 werd de start- finishplaats definitief Nijmegen. Als motieven voor de keuze van Nijmegen worden de garnizoensstatus, de aanwezigheid van de Koloniale Reserve, de mooie omgeving en het enthousiasme van de Nijmeegse bevolking genoemd.
Hoewel de Vierdaagse een duidelijk militair cachet en bijna alleen militaire deelnemers had, werden burgers wel toegelaten. De eerste mannen (10) liepen al in 1909 mee, de eerste vrouw in 1913. Internationaal werd de Vierdaagse in 1928 met de deelname van Engelse militairen. Dit gebeurde op initiatief van jhr. J.W. Schorer, destijds marsleider (organisator) van de Vierdaagse. Hij gold als ‘vader van de Vierdaagse’, omdat de marsen onder zijn leiding ook bij burgers vaste voet aan de grond kregen. Ook versterkte Schorer de positie van Nijmegen als Vierdaagsestad, doordat de wandelaars in de Prins Hendrikkazerne er prima onderdak, voeding en verzorging kregen. Op de binnenplaats van deze kazerne vond in 1928 voor het eerst de vlaggenparade als opening van de Vierdaagse plaats.
De Vierdaagse begon naar huidige begrippen kleinschalig met enkele honderden deelnemers maar het aantal deelnemers groeide gestaag. In 1921 waren er voor het eerst meer dan duizend. Nadat dit aantal in 1928 opnieuw was overschreden, kwam de groei er goed in, met meer dan vierduizend lopers in de topjaren 1937 en 1938. Afgezien van een ‘noodvierdaagse’ in 1940 is de Vierdaagse tijdens de Tweede Wereldoorlog niet gelopen. Ze werd in 1946 hervat.
Na Schorer in de jaren twintig en dertig was majoor J.N. Breunese vanaf 1936 marsleider en vanaf 1938 voorzitter van de NBvLO. Hij was ook de grote man achter de Nijmeegse Vierdaagse die na de Tweede Wereldoorlog uitgroeide tot een mega-evenement. In 1954 namen voor het eerst meer dan tienduizend wandelaars deel, in 1980 meer dan twintigduizend, in 1988 meer dan dertigduizend, en in 1991, de 75e Vierdaagse, zelfs meer dan veertigduizend deelnemers. Om het aantal deelnemers tot 45.000 te beperkten is in 2004 het aantal inschrijvingen beperkt tot 47.500 en vanaf 2005 is er een loting bij overschrijding van de inschrijvingslimiet.
De Vierdaagse wordt vanaf 1970 begeleid door festiviteiten in het centrum van Nijmegen die achtereenvolgens Vierdaagsefeesten, Zomerfeesten en Vierdaagsefeesten heetten en elk jaar honderdduizenden bezoekers trekken.
Bronnen
- Inleiding van de inventaris van het archief van de KNBLO door Rob Wolf (Nijmegen 2011)
- Clemens Verhoeven, De Vierdaagse. Het grootste evenement van Nederland (Nijmegen 2000)