Tijdens de Eerste Wereldoorlog ging zeer veel scheepsruimte verloren door oorlogshandelingen, zodat na 1918 de vraag naar nieuwe zeeschepen explosief steeg. Nederlandse scheepsbouwers zagen daarin grote kansen en gingen zich massaal op het bouwen van zeeschepen toeleggen. Veel scheepswerven aan rivieren gingen naast binnenvaartschepen ook zeeschepen bouwen en er werden nieuwe bedrijven opgericht. Een van deze nieuwkomers was Machinefabriek en Scheepswerf ‘De Waal’, die begin 1918 met een kapitaal van 600.000 gulden werd opgericht. Het bedrijf lag aan de Linker Waalbandijk, vlak bij de plek waar nu het Maas-Waalkanaal begint.
De oprichter van ‘De Waal’ was J.J.L. Louwman, een reder uit Scheveningen, die in november 1917 het terrein aan de Waal ten westen van Nijmegen kocht waar de machinefabriek en de werf zouden verrijzen. Twee andere reders, J.H. van Raalt uit Scheveningen en Z.W.C. Dekkers uit Rotterdam, waren aandeelhouders. De bank van het bedrijf was A. Milders & Co. uit Rotterdam waarbij als tussenpersoon de Nijmeegse tabakshandelaar C.L.W. Noorduyn optrad.
‘De Waal’ groeide snel, zoals blijkt uit een aantal toegekende vergunningen op grond van de Hinderwet om het bedrijf uit te breiden. Uiteindelijk telde de scheepswerf drie hellingen en een scheepsbouwloods. De werkgelegenheid ging mee in deze groei: Eind 1918: 57 ervaren arbeiders en 5 leerlingen Eind 1919: 204 ervaren arbeiders en 21 leerlingen Eind 1920: 411 ervaren arbeiders en 59 leerlingen Na 1920 ontbreken gegevens.
In 1921 vergrootte de aandeelhoudersvergadering het kapitaal tot 1,5 miljoen gulden, een zeer groot bedrag voor die tijd. Helaas ging het vanaf dat jaar snel bergafwaarts. Er brak een economische crisis uit die de scheepsbouw hard trof. De markt was oververzadigd en zeer terughoudend met nieuwe bestellingen. De eerst zo veelbelovende Nijmeegse machinefabriek en scheepswerf ‘De Waal’ging failliet bij vonnis van de Arrondissementsrechtbank in Arnhem van 6 juni 1922 en de boedel werd op 24 april 1924 geveild.
In 1923 vonden in de gemeenteraad beraadslagingen plaats over de vestiging van de Katholieke Universiteit. Het socialistische raadslid Corduwener was tegen de komst ervan en sprak zich uit tegen subsidies voor deze nieuwe onderwijsinstelling, maar hij pleitte in plaats daarvan voor subsidiëring van Scheepswerf “De Waal”, omdat volgens hem dit geld de stad ten goede zou komen. De werf was echter niet te redden en in 1927 was de liquidatie voltooid.
Het is niet te achterhalen hoeveel schepen de werf in totaal heeft gebouwd. De Gelderlander, die over de Gelderse scheepswerven berichtte, vermeldde in de editie van 11 oktober 1921 dat op Scheepswerf ‘De Waal’ twee vissersschepen op rekening van de Nederlandse regering te water waren gelaten. Op 1 maart 1922 sleepte ‘De Waal’ een order van de gemeente Nijmegen in de wacht om voor het te bouwen drijvende Waalzwembad de ijzeren bovenbouw te leveren. Terwijl het bedrijf in liquidatie was, werd er op 30 april 1925 nog een jacht te koop aangeboden met een lengte van zes meter en een zeiloppervlak van 24m2. De naam van het schip werd niet in de advertentie vermeld. Gezien de grootte van de werf, met zijn drie hellingen, moet er meer zijn gebouwd dan twee vissersschepen en een jacht.
Bewerking van wetenschappelijke correspondentie door Han Maenen (Regionaal Archief Nijmegen, 2010).
