Migrantenerfgoed

Inleiding

In 2007 nam het Regionaal Archief Nijmegen het initiatief tot het project Migrantenerfgoed Nijmegen. Het doel van dit project was om zoveel mogelijk erfgoed van migrantengroepen te verzamelen. Tot dan toe kwam de geschiedenis van de culturele diversiteit van onze stad onvoldoende in de archieven tot uitdrukking. Door gericht naar materiaal te zoeken beoogde het Archief om latere generaties een indruk te geven van de eerste Nijmeegse jaren van hun voorouders. Deze pagina biedt een eerste indruk van het verkregen materiaal dat nu te vinden is via de Digitale Studiezaal.

Item NijmegenTV

Op 21 april 2011 schonk RTVNijmegen1 aandacht aan het project Migrantenerfgoed. Daarin zijn te zien Niger Öztürk-Keski, actief lid van de Turkse pilot-werkgroep; Mario Figaroa, die in de jaren zestig als Antilliaans student naar Nijmegen kwam en sindsdien actief is voor de Antilliaanse Nijmegenaren en Leon Gruppelaar, archivaris bij het Regionaal Archief Nijmegen.

Nieuw materiaal

Het Regionaal Archief Nijmegen blijft op zoek naar nieuw materiaal van immigranten en immigrantenorganisaties in Nijmegen waarmee hun geschiedenis in deze stad kan worden verteld.

Heeft u uit de periode 1945 - 1985 foto’s of documenten van uw vertrek naar Nijmegen, van de reis, van het pension waarin u woonde in Nijmegen, van de fabriek waar u werkte in deze regio, van personeelsavonden, uw buren of van de winkels waar u boodschappen deed? Of kent u mensen die over dergelijk materiaal beschikken en dit aan het Archief willen afstaan? Neemt u dan contact op met medewerkers van het Regionaal Archief Nijmegen.

Verloop van het project

De eerste fase van het project ‘Migrantenerfgoed Nijmegen’ is mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van de Provincie Gelderland en een aanvullende subsidie van de gemeente Nijmegen. De pilot concentreerde zich op de Turkse Nijmegenaren. In 2009 werden actieve migranten uit de Turkse gemeenschap in Nijmegen benaderd. Zij werden getraind om interviews af te nemen en foto’s en documenten te verzamelen bij de eerste generatie Turkse migranten. Eind 2009 werd de pilot afgerond met een feestelijke presentatie van de resultaten in het Regionaal Archief Nijmegen. Tijdens deze bijeenkomst werden onder meer de foto’s en verhalen getoond en werd de website “migrantenerfgoed” officieel gepresenteerd.

Medio 2010 is gestart met verbreding van het project met als doel erfgoed te verzamelen van migranten uit Marokko, Suriname, de Nederlandse Antillen, Zuid-Europa en de Molukken. Opnieuw werden sleutelfiguren uit deze gemeenschappen gevraagd om binnen hun gemeenschap foto’s, documenten en verhalen op te sporen uit de periode van hun komst naar en eerste tijd in Nijmegen.

Bij de beëindiging van het project in december 2012 is de themawebsite opgeheven. Alle informatie die hierin stond is nu te vinden in dit onderdeel van de kennisbank van het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis.

Activiteiten

Op 12 december 2009 vond er in het Regionaal Archief Nijmegen een feestelijke bijeenkomst plaats waar alle Turkse deelnemers aan het project, zowel de “culturele spoorzoekers” als degenen die hun verhalen, foto’s en documenten hadden geleverd, samen kwamen.

Op de foto verricht wethouder Hannie Kunst de openingshandeling tijdens de presentatie van de website in de studiezaal van het Archief.

Bron: Regionaal Archief Nijmegen

Tijdens het project zijn er verschillende activiteiten en bijeenkomsten georganiseerd waarvan er twee zijn uitgelicht:

Foto's

Het project heeft een groot aantal foto's opgeleverd van migranten in Nijmegen in de jaren zestig, zeventig en tachtig. Op twee pagina's wordt een kleine selectie van deze foto's getoond, per thema en per land van herkomst.

Verhalen

Naast de verhalen van migranten die in interviews zijn opgenomen, zijn ook enkele verhalen opgeschreven. Enkele voorbeelden van deze verhalen zijn als afzonderlijke artikelen toegevoegd aan de kennisbank.

STON dames aan tafel: voorste dame is Canan Yayla (2009)
Bron: Regionaal Archief Nijmegen

Alle verhalen zijn opgenomen in de collectie Migrantenerfgoed Nijmegen (1960-1980).

Interviews

Gedurende de looptijd van het project zijn ook enkele migranten geïnterviewd. Met deze vorm van “gesproken geschiedenis” voegen wij enkele verhalen toe aan onze collectie over hun komst en eerste jaren in Nijmegen. Deze interviews zijn als geluids- of beeldopnamen in de digitale studiezaal bewaard. Hieronder is als voorbeeld een fragment weergegeven uit een interview met leden van de Stichting Marokkaanse Ouderen Nijmegen (SMON).

Marokkaanse avonturiers

“Nee, pioniers waren we eigenlijk niet. Dat waren de mensen die nog vóór ons kwamen. Maar wij waren wel avontuurlijk. We wilden de wereld zien.” Veel Marokkanen werkten eerst elders, in de kolenmijnen in Duitsland of in België. Eenmaal in Nijmegen vonden de jonge mannen het leven hier leuk. Ze werkten hard, ook vaak in het weekend, maar als ze uitgingen hadden ze plezier. Ze waren populair onder de Nijmeegse dames. In een groepsinterview vertellen de inmiddels zestigers over hun jonge jaren in Nijmegen, begin jaren zeventig. Het interview werd georganiseerd door het Archief in samenwerking met de SMON (Stichting Marokkaanse Ouderen Nijmegen) en wordt afgenomen door antropologe Renate Stapelbroek.

Interview met Mehmet Azdural (2009).

Documenten en krantenartikelen

Behalve beeldmateriaal en interviews zijn er ook veel documenten van migranten verworven. Deze documenten zijn gedigitaliseerd en weer teruggegeven aan de eigenaar. De scans zijn beschreven in de collectie Migrantenerfgoed Nijmegen 1960-1980.

Brief van de Stichting Moskee Nijmegen aan het Nijmeegse bedrijfsleven met een oproep voor een financiële bijdrage van het Nijmeegse bedrijfsleven voor de aankoop van een pand aan de Vondelstraat, geschikt voor de vestiging van een moskee. (inv. nr. 19)