Museum G.M. Kam
Let op: deze website is momenteel onder constructie. Helaas zullen hierdoor niet alle pagina's naar behoren functioneren. Onze excuses voor het ongemak!
| Algemene gegevens locatie | |
|---|---|
| Naam locatie : | Museum G.M. Kam |
| Plaatsnaam : | Nijmegen |
| Straatnaam : | Museum Kamstraat |
Musea in de stad
Nijmegen telde in de loop der eeuwen verschillende musea. Het oudste was het ‘Cabinet der Oudheden’, een grote collectie van Romeinse voorwerpen, bijeengebracht door dominee Johannes Smetius. Helaas werd deze verzameling in 1703 verkocht aan de keurvorst van de Palts, waarna de meeste voorwerpen verloren gingen. De latere Romeinse collectie van Johan in de Betouw, kleinzoon van Johannes Smetius, was na diens overlijden in 1820 hetzelfde lot beschoren. Stadsarchivaris H.D.J. van Schevichaven kocht een deel ervan. Na diens overlijden trouwde zijn weduwe met P.C.G. Guyot, die de verzameling uitbreidde en in 1850 aan Nijmegen schonk. De stad bracht deze collectie in 1911 onder in het nieuwe Gemeentemuseum in de Mariënburgkapel.
G.M. Kam
In 1897 vestigde zich de Rotterdamse zakenman Gerard Marius Kam (1836-1922) in Nijmegen. Als amateur-archeoloog verzamelde hij een enorme hoeveelheid Romeinse voorwerpen, die hij aanvankelijk in een tot museum verbouwd koetshuis bij zijn villa aan de Berg en Dalseweg bewaarde. Het concurreerde met het Gemeentemuseum dat ook een belangrijke archeologische collectie bezat. Deze is uiteindelijk in 1938 naar Museum Kam gegaan.
Kam schonk zijn verzameling op 4 februari 1905 aan het Rijk, maar wilde later dat de collectie na zijn dood niet naar het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden zou gaan, maar in Nijmegen zou blijven. Hij vond het Gemeentemuseum in de Mariënburgkapel ongeschikt voor zijn collectie. Kam bekostigde grotendeels zelf de bouw van het door Oscar Leeuw ontworpen museumgebouw aan de Eleonorastraat tussen 1919 en 1922. In een nieuwe overeenkomst met het Rijk op 25 juni 1919 schonk Kam het museum aan de staat op voorwaarde deze het museum zou beheren en dat de collectie daar zou blijven. Het nieuwe museum werd op 17 mei 1922 officieel geopend. De officiële naam was Rijksmuseum Kam. Toen de staat in 1987 het museum aan de provincie overdroeg, veranderde de naam in het zelfde jaar in Provinciaal Museum G.J.M. Kam, een naam die het tot 1999 hield. Gerard Kam overleed op 27 december 1922, ruim een half jaar na de opening van ‘zijn’ museum. In hetzelfde jaar werd de Eleonorastraat hernoemd tot Museum Kamstraat.
Het imposante Rijksmonument aan de Museum Kamstraat 45 heeft een aantal opmerkelijke ‘Romeinse’ versieringen. Zo staat bijvoorbeeld boven de ingang een koperen beeld van de Romeinse wolvin die volgens de overlevering Romulus, de stichter van Rome, en zijn broer Remus van de hongerdood redde. In het atrium bevindt zich een indrukwekkende trappenpartij.
Archeologisch centrum
Eind jaren '90 sloot het museum en werd een archeologisch centrum, een onderdeel van Museum Het Valkhof. Na een jarenlang slepend conflict tussen de staat en de provincie enerzijds en de erven van Gerard Kam anderzijds over de naamgeving, heet het voormalige museum sinds 25 november 2008 definitief “Gelders Archeologisch Centrum Museum G.M. Kam”, het is nu het provinciaal depot en archeologisch informatie- en studiecentrum. De oudheidkundige collectie van Museum Kam en die van Gemeentemuseum De Commanderie van St. Jan zijn sinds 1999 in het door architect Ben van Berkel ontworpen museum op het Kelfkensbos voor een groot deel te bewonderen.
Bronnen
- M.G.M. Deckers-Hageman, Het Rijksmuseum G.M. Kam en zijn architect Oscar Leeuw: scriptie, Nijmegen 1984.
- G.D. van der Heide, Het Rijksmuseum G.M. Kam georganiseerd heropend in: Tijdschrift Numaga 9 (1962) nr. 3, 131-136, Nijmegen 1962
- P. Stuart, Het dilemma van G.M. Kam: Leiden of Nijmegen, in: Tijdschrift Numaga 32 (1985) nr.1, 5-11, Nijmegen 1985.
- L.J.F. Swinkels, Een prachtvol exemplaar: vijfenzeventig jaar Museum G.M. Kam 1922-1997, Nijmegen 1997
- W.J. Pantus en L. Swinkels, Een stenige weg: De wisselvallige betrekkingen tussen Museum Kam en de gemeente Nijmegen. Een terugblik in: Jaarboek Numaga XLIV(1997) 7-25, Nijmegen 1997
- http://www.noviomagus.nl/Monumenten/monument_0102a.html
- Het archief van de familie Kam bevindt zich onder archiefnummer 287 in het Stadsarchief in Amsterdam, Gebouw De Bazel, Vijzelstraat 32, website: http://stadsarchief.amsterdam.nl/
- Het Gelders Archeologisch Centrum G.M. Kam is vermeld op de site van ‘theAgenda’: http://www.theagenda.nl/v1584_gelders-archeologisch-centrum-g-m-kam.html# ’; het centrum heeft momenteel geen website.
- Overeenkomst tussen de Staat en de familie Kam over de naamgeving in november 2008: http://sis.prv.gelderland.nl/brondoc/PS/2008/NOTITIE/SIS_6433.PDF
Verantwoording
H. Maenen, Regionaal Archief Nijmegen, 2010.