Nijmeegse tolvrijdommen en privileges

Uit het Oud-Archief van Nijmegen blijkt van de volgende tolvrijdommen en privileges.

In landen:

• 1230 Henricus VII waarborgt de burgers van Nijmegen dezelfde rechten als die van Aken.
• 1266 Bisschop Henricus van Utrecht, Willem van Gulik en Goswin van Borne doen compromisorale uitspraak in de geschillen van Otto van Gelre en Dirk van Kleef over de oude vrijdommen der Nijmeegse burgers op de Kleefse tollen en het jus de non evocando van deze burgers, over de munt, over de wederkerige rechten in het Rijkswoud, over de visserij in Werderbedde en over de tol in Huissen.
• 1343 Aartsbisschop Walram van Keulen, aartskanselier van de H.R. Rijk voor Italië, verzekert de burgers van Nijmegen en de kooplieden van alle andere steden van Gelre vrijgeleide door heel zijn gebied.
• 1349 Rooms-Koning Karel beveelt de graven van Berg en Kleef de burgers vrijdom van tol te verlenen in hun landen als gevolg van oudere privileges.
• 1406 Reinald van Gulik en Gelre beveelt zijn tollenaars op de Maas om Nijmeegse burgers voortaan vrij te laten passeren.
• 1379 Hertog Albrecht (ruwaard van Holland etc.) geeft op verzoek van de graaf van Gelre een omschrijving uit de oudste tolboeken van de rechten der Nijmeegse burgers op al zijn tollen (vooral die van Dordrecht en Strijermonde).
• 1546 Een dergelijke bevestiging door het Bisdom Utrecht.

In steden langs de Rijn:

• 1180 Tolprivilege te Worms.
• 1278 Keulen verklaart met Nijmegen een overeenkomst te hebben gesloten o.a. over de wederzijdse waarborg van vrijheid van handel en over de wijze van rechtsbediening.
• 1316 Mainz verklaart dat de burgers van Nijmegen bescherming wordt gewaarborgd binnen het stadsterritorium en dat zij niet hoger zullen worden belast dan overeenkomstig het stadsrecht.
• 1317 Koblenz verklaart aan burggraaf en stad een wapenstilstand toe te staan.
• 1317 Andernach verklaart met Nijmegen een verdrag te hebben gesloten over het herstel van de vrede en over de vrijheid van handel.
• 1317 Verklaring over het aanwijzen van gijzelaars tijdens onderhandelingen met de stad Urdingen
• 1393 Tolvrijheid te Emmerik.
• 1492 Karel van Gelre verleent Nijmegen vrijdom van de tol in Lobith en Zaltbommel.

In steden langs de IJssel:

• 1579 Tolvrijheid te Kampen.

In steden langs de Waal:

• 1359 Eduard van Gelre verleent Nijmegen vrijdom op de hem door de keizer geschonken nieuwe riviertol binnen Gelre.
• 1371 Reinoud van Gelre verleent Nijmegen tolvrijheid voor alle goederen, die zij langs de tol te Nijmegen voeren, in die stad opslaan of daar kopen, uitgezonderd voor goederen die op het water verhandeld worden en geeft voorts vrijdom van de tol te Bommel en te Moudicke.
• 1428 Philips van Bourgondië verklaart dat Nijmegen op zijn tol te Gorinchem, die vroeger te Woudrichem lag, niet hoger belast zullen worden dan vanouds gebruikelijk.

In steden langs de Maas:

• 1346 Bisschop Engelbertus van Luik bevestigt Nijmegen in haar rechten op de tol te Maastricht.
• 1372 Willem van Gulik, momber van zijn zoon Willem van Gulik, ontslaat Nijmegen van alle lijftocht voor de hertog (Eduard) van Gelre in Brabant en geeft vrijstelling van de tol te Lith in ruil voor vrijlating uit de gevangenschap van de hertog van Brabant.
• 1372 Willem van Gulik, momber van zijn zoon Willem van Gulik en Maria zijn gemalin verklaren, dat Nijmegen voor al hun goederen tolvrijheid genieten op de tollen te Bommel en te Driel, zowel te water als te land.
• 1372 Willem van Gulik en Maria van Gelre, zijn gemalin, verklaren dat Nijmegen voor hun goederen tolvrijheid zal genieten in Venlo.
• 1378 Herstel van een privilege te Luik.
• 1443 Derick, heer van Batenburg etc., verklaart dat Nijmegen alle tollen te Batenburg heeft afgekocht.
• 1488 Bevestiging van een privilege te Cuyck.
• 1528 Karel van Gelre bevestigt Nijmegen in al hun oude rechten en privileges, geeft bepalingen omtrent breuk bij doodslag in de stad of in het schependom gepleegd, bevestigt de Nijmeegse tolvrijdom te Roermond en bepaalt dat Nijmeegse burgers slechts om eigen schuld gepeind mogen worden.
• 1544 Jonkvrouw Gerit, weduwe van Johan Bormans e.a.leggen verklaringen af over de tolplichtigheid van die van Nijmegen op de tol te Kessel.
• 1620 Bevestiging van een privilege te Eysden.

Bronnen

Regionaal Archief Nijmegen, Wetenschappelijke correspondentie,

Commentaar

<comments hideForm="false"/> of, lees de overige commentaren ...