"De Strijd om Nijmegen is begonnen! ’s Morgens zien we op de Kopsche hof de laatste achtergebleven Duitser zich overgeven! Alles in de haast en in wanorde achtergelaten! Bert komt thuis met een sigaret van een Amerikaan!"
De bevrijding van het Rijk van Nijmegen en de hevige frontstadperiode die volgden maakten diepe indruk op de bewoners van Nijmegen en omgeving. Zo ook op het Nijmeegse tienermeisje Trees Schretlen die haar middelbare schoolagenda van klas 5A ging gebruiken als dagboek. En net als haar waren er nog vele honderden andere mensen die bij de start van Operatie Market Garden in september 1944 - en in sommige gevallen al veel eerder - de pen ter hand namen en zowel dat wat men meemaakte als gedachtes daarover aan het papier toevertrouwden. Er werd geschreven over bezetting en angst, over bombardementen en verlies, over bevrijding en vreugde, over evacuatie en onzekerheid, over wederopbouw en hoop.
Op deze plek vindt u een overzicht van dagboeken die gaan over het leven in Nijmegen en de regio tijdens de oorlog en na de bevrijding. Het gaat om dagboeken uit de collecties van het Vrijheidsmuseum en het Regionaal Archief Nijmegen. Nog niet alle dagboeken uit de collecties van beide instellingen zijn hier terug te vinden. Het betreft een eerste selectie die in de toekomst verder zal worden aangevuld. Er is een brede definitie van het begrip 'dagboek' gehanteerd: een chronologische optekening - zo mogelijk dagelijks - van gebeurtenissen, voorvallen en belevenissen, al dan niet vergezeld van commentaar, overdenkingen en beschouwingen.
Het doel van dit overzicht is om belangrijke historische bronnen als oorlogs- en bevrijdingsdagboeken beter toegankelijk te maken voor zowel onderzoekers als andere belangstellenden. In dagboeken kan niet alleen de hartslag van de auteur gevoeld worden, maar vaak ook die van zijn tijd. Ze bieden een unieke inkijk en maken dat gebeurtenissen beter kunnen worden geanalyseerd, verklaard, begrepen en beoordeeld.
In de oorlogs- en bevrijdingsdagboeken stond vaak de eigen directe leefomgeving van de auteur centraal. Door dagboeken te koppelen aan de verblijf en/of werklocatie van de auteur, wordt op onderstaande kaart inzichtelijk over en vanuit welke locaties en/of gebeurtenissen er tijdens de oorlog en de bevrijding verslag is gedaan.
Wanneer u klikt op één van de info-ballonnetjes, verschijnt de naam van de dagboek-auteur. Als u vervolgens op deze naam klikt komt u terecht op een pagina met aanvullende informatie over het dagboek.
In de Historische Atlas Nijmegen vindt u eenzelfde kaart als hierboven (wanneer u "Dagboeken" aanvinkt onder het kopje "Bijzondere locaties"). Daar kunnen de dagboeken echter ook bekeken worden in combinatie met kaartlagen die nog meer informatie bieden over de stad in oorlogstijd, zoals luchtfoto’s en een overzicht van bombardementen en granaatinslagen.
Hier kunt u zoeken door de artikelen van de oorlogs- en bevrijdingsdagboeken
Heeft u zelf nog een dagboek uit de tijd van de oorlog en bevrijding? Dan kunt u contact opnemen met het Vrijheidsmuseum en het Regionaal Archief Nijmegen. Voor nog onontdekte dagboeken hebben wij zeker interesse.
U kunt met behulp van de pijltjes bovenaan sorteren op naam van de auteur en de begindatum van een dagboek. Om naar een artikel te gaan met aanvullende informatie over een dagboek klikt u op een beschrijving in de eerste kolom.
| Dagboekauteur | Begindatum | |
|---|---|---|
| Dagboek Rotterdamsche Bankvereeniging N.V., kantoor Nijmegen | Vogel, F.C.W. | 1 oktober 1941 |
