Vijfmaal strategisch oversteken
Let op: deze website is momenteel onder constructie. Helaas zullen hierdoor niet alle pagina's naar behoren functioneren. Onze excuses voor het ongemak!
Nijmegen en de Waal bleven ook in de vroegmoderne tijd van groot strategisch belang, omdat ze precies lagen aan de beste aanvalsroute voor vijandelijke legers vanuit het zuiden. Die route voerde langs de grote rivieren Maas, Rijn en Waal. Vanaf 1473 tot en met 1815 is bij aanvallen op Nijmegen en bij grote troepenverplaatsingen naar elders vijfmaal van pontonbruggen gebruik gemaakt: vijfmaal strategisch oversteken!
De Nederlandse Opstand (Tachtigjarige Oorlog), 1568 - 1648: Staatse troepen over de Waal
Tijdens de Nederlandse Opstand van de Noord-Nederlandse gewesten tegen Spanje vielen Staatse troepen onder prins Maurits Nijmegen in oktober 1591 vanuit het noorden aan. Na beschietingen vanuit het door Maurits aangelegde fort Knodsenburg liet de prins een pontonbrug bouwen ten oosten van de stad. Dankzij de snelle oversteek via deze brug op 16 oktober 1591 kon Maurits de stad in een oogwenk omsingelen en haar al op 21 oktober tot overgave dwingen.
Fransen als veroveraars en als republikeinse bevrijders: twee Waalovertochten, 1672 en 1794
Driekwart eeuw na Maurits’ Waaloversteek maakte de stad deel uit van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Nederlanden waren op het hoogtepunt van hun Gouden Eeuw. Deze voorspoed wekte het ongenoegen van koning Lodewijk de Veertiende van Frankrijk. De Franse vorst wilde de economische en politieke macht van de Republiek breken en de grenzen van Frankrijk uitbreiden tot aan de Rijn. In juli 1672 stak Lodewijks veldheer Turenne vanuit het noorden met boten en via een pontonbrug de Waal over en belegerde met succes de stad. Om hun enorme leger van wel 60.000 man snel te kunnen verplaatsen, hebben de Fransen bij Nijmegen zelfs twee pontonbruggen gebouwd.
Eind 1794 - begin 1795 vielen naar Frankrijk uitgeweken Nederlandse patriotten, die een democratische regering wensten, samen met Franse revolutielegers de Republiek binnen en brachten er ‘Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap’. Zij stichtten de Bataafse Republiek. De vroegere elite, de regenten en stadhouder Willem V, bood met hulp van Duitse en Engelse bondgenoten tevergeefs weerstand. Ook zij bouwden in Nijmegen een schipbrug over de Waal om bij de verwachte inname van de stad het garnizoen te evacueren.
Van Nijmegen (1794) tot Waterloo (1815): tweemaal over de Waal
Tijdens de veldtocht van 1794 – 1795 gebruikten de Franse en Bataafse revolutionairen na hun inname van Nijmegen ook zelf een pontonbrug om hun troepen snel te verplaatsen.
Onder Napoleon waren de Franse bevrijders tot bezetters geworden. Toen Napoleon na zijn verbanning naar Elba in 1815 vandaar terugkeerde om zijn macht te herstellen, maakte het jonge Koninkrijk der Nederlanden onder koning Willem I deel uit van de internationale coalitie tegen de keizer. Opnieuw werd bij Nijmegen een pontonbrug aangelegd, ditmaal om het Nederlandse leger met spoed zuidwaarts te verplaatsen. Het leger zou een belangrijk aandeel hebben in Napoleons definitieve nederlaag bij Quatre-Bras en Waterloo (16 en 18 juni 1815).
| 51e Canonvenster | |
|---|---|
 |
|
|
Verantwoording
Tekst uit de tentoonstelling voor het 51e canonvenster De Oversteek (2014)
Commentaar
<comments hideForm="false"/> of, lees de overige commentaren ...