De zelfstandige positie van een middeleeuwse stad wordt het duidelijkst zichtbaar door de muren of wallen. In Nijmegen is de oudste stedelijke omwalling waarschijnlijk kort na de verpanding van 1247 gezamenlijk door de graaf en de stad aangelegd. De eerste ‘ommuring’ van Nijmegen werd nog grotendeels als aarden wal uitgevoerd. Ook de burcht kwam binnen deze wallen te liggen. De stad was toen nog een stuk kleiner dan de huidige binnenstad. Maar de bevolking groeide, zowel binnen als buiten de muren. Langs sommige uitvalswegen ontstond een aaneengesloten bebouwing, zoals aan de Molenstraat.
Vanaf ongeveer 1450 werd een nieuwe, ruimere ommuring aangebracht, zodat deze bebouwing binnen de bescherming van de stadsmuur kwam te liggen. Verdere uitbreidingen vonden plaats tot ongeveer 1530, daarna zou de stad tot ver in de negentiende eeuw niet meer vergroot worden.
Vanaf de aanleg waren alle volwassen mannen verplicht de stadsmuren te bewaken en zo nodig tegen belegeraars te verdedigen. De poorten gingen elke avond op slot. In de veertiende eeuw werden voor het eerst de belangrijkste stadspoorten in de bronnen vermeld, zoals de Hezelpoort (1334) en de Burchtpoort (1348). Twee eeuwen later waren er bijna dertig grote en kleine poorten.
De muren en poorten vormden het grootste, duurste en indrukwekkendste complex dat door de stad werd gebouwd. Daarnaast waren er binnen de muren diverse openbare gebouwen.
Voor meer informatie:
