header wiki – Huis van de Nijmeegse Geschiedenis

Het Straalmanfonds en Xavery's standbeeld 'Flora'

Uit Huis van de Nijmeegse Geschiedenis

Versie door RAN114 (overleg | bijdragen) op 4 mrt 2016 om 23:08
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Ga naar: navigatie, zoeken

Jean-Baptist Xavery (Antwerpen 1697–Den Haag 1742) ontving zijn opleiding tot kunstenaar van zijn vader, Albert Xavery, en in Italië. Na zijn Italiaanse leertijd vestigde hij zich in Den Haag. Hij voerde vele opdrachten uit en was ook hofschilder van het Huis van Oranje. In 1733 vervaardigde hij een borstbeeld van prins Willem IV, later stadhouder. In het Valkhofpark heeft een standbeeld van Flora gestaan, de Romeinse godin van de lente en de bloemen, een werk van Xavery uit 1725.

Het beeld van Flora was door aankoop in 1832 in eigendom van het Straalmanfonds, opgericht in 1826 door baron Paulus Straalman, militair en politicus (Amsterdam 1753–Nijmegen 1828). Van 1814 tot 1826 was hij lid van de Provinciale Staten voor Nijmegen. Van 1816 tot 1819 was Straalman derde burgemeester, in het laatste jaar ook tweede burgemeester van Nijmegen. In 1826 stichtte hij een fonds van 2500 gulden voor de 'verfraaijing en uitbreiding der openbare wandelingen binnnen deze stad'. De rente van het fonds, 100 gulden per jaar, moest aan dat doel worden besteed en mocht niet voor gewoon onderhoud van de 'openbare wandelingen' worden gebruikt, dat bleef voor rekening van de stad.

In het voorjaar van 1833 werd het beeld in het Valkhofpark geplaatst, na schenking aan de gemeente door het Straalmanfonds. Het stond aan de oostkant van het park, in de richting van het Belvedere. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte het beeld van Flora beschadigd, maar omstreeks 1954 ging het geheel verloren.

Op het landgoed Dukenburg zouden ook twee werken van Xavery hebben gestaan, namelijk standbeelden van Apollo (een Grieks/Romeinse hoofdgod) en Diana (Romeinse godin van de jacht). Over deze beelden is echter noch literatuur, noch archiefmateriaal aangetroffen. Het RAN heeft ook geen archief van het landgoed Dukenburg.

Bronnen[bewerken]

  • Archief van het Straalmanfonds Nijmegen, 1826-1977, inv.nr. 1, rekeningen 1832, stukken over de aankoop van het beeld van Flora voor f 94,50
  • Archief van het Stadsbestuur Nijmegen, 1810-1946, inv.nr. 18, Seriedelen, raadsignaat over 1833, 27 februari over de aankoop van een stukje grond in het Valkhofpark (waar het beeld van Flora is geplaatst).
  • De Gelderlander, 12 februari 1954: internetpagina
  • Parlement & Politiek: http://www.parlement.com
  • Nieuw Nederlands Biografisch Woordenboek, deel 9: internetpagina
  • E.F.M. Boshouwers, Het Valkhof en de stad Nijmegen. 2000 jaar geschiedenis, Nijmegen 2003. Het beeld van Flora is niet vermeld
  • W.A. Diedenhoven, Het Valkhofpark in: G. Lemmens e.a. Het Valkhof te Nijmegen, Nijmegen 1980, p. 109–121, waarvan p. 117-118 over het beeld van Flora.
  • W. van de Poll, Het leengoed te Dukenburg in het Schependom van Nijmegen in: Bijdragen en Mededelingen Gelre, dl. 1, Arnhem 1898. Over beelden van Diana en Apollo is niets vermeld.
  • J. Schimmel, Van spilzucht en winzucht. Het landgoed de Dukenburg in: De Gong. Geen vermelding van Diana en Apollo.
  • Valkhofnieuws. Informatieblad van en voor de leden en belangstellenden van de Valkhofvereniging te Nijmegen. 1982 – heden. Plnr: T 19/1–10, waarvan Flora: Valkhofnieuws 1978-1991, derde jaargang no. 3, p. 14-16.


KENNISBANK
Verder graven in de historie van stad en omgeving
FACEBOOK
Op de hoogte blijven van het laatste nieuws van het Huis
EDUCATIE
Projecten en maatwerk voor het onderwijs
VERHALEN
Verteld verleden