|
Hoewel op die plaats al sprake is geweest van een kleinere voorganger uit de 14de eeuw, wordt de Stratemakerstoren in 1526 voor het eerst genoemd, dan als ‘roendeel bij der veerpoirten’. Hij ligt aan de Waalkade, aan de voet van de Valkhofheuvel. Hij leidde, ingepakt in de huizen, jarenlang een verborgen bestaan.
In 1569 verscheen de huidige naam, waarschijnlijk genoemd naar de stratenmakers die de toren in tijden van gevaar bemanden. Vanuit de toren kon men een flink deel van de kade beheersen en de Veerpoort verdedigen, die op de plaats lag waar nu de Veertrappen omhooggaan naar de stad.
In 1672 werd het rondeel tijdens het beleg door de Fransen ernstig beschadigd. In 1789 kreeg een timmerman P. ten Boven, toestemming om op deze locatie te bouwen. De drie meter dikke buitenmuren van de toren werden enkele meters verlaagd en de buitenste twee meters werden weggebroken. De voorwaarde werd gesteld dat de ramen van de nieuwe woningen van traliewerk moesten worden voorzien. Iedereen die daar woonde had die verplichting. De rij huizen langs de kade fungeerde immers tevens als stadsmuur. De reden waarom men de toren niet gewoon sloopte, maar inbouwde was omdat in 1591 het onderhoud van de vestingwerken een aangelegenheid was geworden van de Staten Generaal. Door hem in de bebouwing op te nemen werd het eigendomsrecht gerespecteerd.
Bij de sloop van enige panden in 1987 kon de toren geheel worden ‘uitgepeld’. De mergelstenen binnenzijde kwam buitengewoon gaaf te voorschijn, aan de buitenzijde werd een nieuwe muur ter bescherming opgetrokken. In de periode 1995-2015 was in de Stratemakerstoren het gelijknamige museum gevestigd. Op 19 mei 2018 opende museum De Bastei haar deuren in de verbouwde Stratemakerstoren.
51° 50' 55.00" N, 5° 52' 10.81" E
Regionaal Archief Nijmegen, Wetenschappelijke correspondentie.
