header wiki – Huis van de Nijmeegse Geschiedenis

Vereniging ambachtsonderwijs voor Nijmegen en omstreken

Uit Huis van de Nijmeegse Geschiedenis

Versie door RAN2 (overleg | bijdragen) op 24 mrt 2014 om 17:38 (Tekst vervangen - 'QbrQ' door '<br/>')
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Ga naar: navigatie, zoeken
Algemene gegevens
Naam : Vereniging ambachtsonderwijs voor Nijmegen en omstreken
Andere naam (namen):

Bestaansperiode: 1898 - 1974
Rechtsvorm: vereniging
Voorganger(s):

Opvolger(s):

Hoger orgaan:

Archief
Het archief van deze organisatie is in beheer bij het Regionaal Archief Nijmegen. De toegang met de beschrijving van de stukken is bereikbaar via deze link:
Icoon archief.png
Naar beschrijving archief

Geschiedenis

De overheid stond lange tijd terughoudend tegenover het beroepsonderwijs. In de meeste gevallen namen particulieren het initiatief. Zo ook in Nijmegen, waar in 1898 particulieren onder wie architecten als J.J. Weve en W.J.H. van der Waarden de Vereeniging ambachtsonderwijs voor Nijmegen en omstreken oprichtten. De vereniging opende op 2 oktober 1901 de eerste professionele Nijmeegse ambachtsschool (Boekholt, p. 21; Stamkot, p. 29-31). De algemeen bijzondere school werd bekostigd werd uit particuliere middelen en subsidies van rijk, provincie en gemeente (Tromp, 35-36).
Het ambachtsonderwijs werd voor het eerst wettelijk geregeld in de Nijverheidsonderwijswet van 4 oktober 1919, die op 1 januari 1921 in werking trad. De overheidssubsidies werden toen afdoende geregeld. De provinciale subsidies vervielen en de regiogemeenten werden verplicht een bepaalde bijdrage te leveren (Staatsblad 593; Boekholt, p. 21; Stamkot, p. 29-31).
In 1974 werd de Vereeniging ambachtsonderwijs omgezet in de Stichting De Kronenburg; de ambachtsschool droeg de naam Kronenburg al sinds 1967 (Stamkot, p. 95-97).

Taken en activiteiten

Eerste activiteit van de vereniging was het oprichten van een ambachtsschool. Toen dat doel bereikt was wilde zij ‘den grondslag leggen tot de vorming van bekwame ambachtslieden’. De vereniging was als schoolbestuur verantwoordelijk voor het onderwijs dat werd gegeven. In de loop der tijd werd de algemene vorming van de toekomstige vaklieden steeds belangrijker geacht.
Het schoolbestuur benoemde de directeur van de school en de leraren, regelde de toelating van leerlingen, stelde het leerplan vast en beheerde de financiën. In het begin was ook het vinden van voldoende geldmiddelen een belangrijke taak voor de vereniging. Dit veranderde met de komst van de eerste Nijverheidsonderwijswet in 1919 die de financiering van ambachtsscholen beter regelde. Het rijk betaalde voortaan zeventig procent van de kosten en de gemeente stond garant voor dertig procent (Tromp, p. 36)

Organisatie

Het bestuur bestond uit minimaal tien leden, die uit hun midden een voorzitter, ondervoorzitter, een secretaris en een penningmeester kozen. Naast de jaarlijkse ledenvergadering vonden er geregeld bestuursvergaderingen plaats (archief Scholengemeenschap De Kronenburg, inv. nr. 1561). Overeenkomstig artikel 57 van de Nijverheidsonderwijswet van 1919 hadden vanaf 1927 twee personen namens het gemeentebestuur zitting in het bestuur van de vereniging (gemeenteverslagen). De vereniging onderscheidde leden, donateurs en begunstigers.
In 1974 werd de Vereeniging ambachtsonderwijs omgezet in de Stichting De Kronenburg. De signatuur van de school veranderde. In plaats van neutraal werd zij oecumenisch (Stamkot, p. 95-97).

Locatie

1898-1967:Nijmegen Nieuwe Marktstraat 12

1967-1994:Nijmegen Kronenburgersingel 269

Bronnen

  • Archief van de Scholengemeenschap De Kronenburg 1901-1994;
  • Archief van de Vereniging ambachtsonderwijs voor Nijmegen en omstreken 1898-1974;
  • Uitvoerig en beredeneerd verslag van den toestand der gemeente Nijmegen 1851-1866; opgevolgd door Verslag van den toestand der Gemeente Nijmegen 1867-1937 (gemeenteverslag);
  • P.T.F.M. Boekholt, Onderwijsgeschiedenis, Zutphen 1991;
  • B. Stamkot, Waar ons het vak werd geleerd: kroniek van 90 jaar ambachtsschool De Kronenburg Nijmegen, Nijmegen 1991;
  • W. Tromp (red.), Meer dan het geweest is: 100 jaar met Canisius College, Mater Dei, Canisius Mavo, Pius XII Mavo, Poels-Roncalli, De Kronenburg, Michaël Mavo en hun voorgangers, Nijmegen 2000.

Verantwoording

Inleiding van de toegang op het archief door Robert Spanings. (2013)



KENNISBANK
Verder graven in de historie van stad en omgeving
FACEBOOK
Op de hoogte blijven van het laatste nieuws van het Huis
EDUCATIE
Projecten en maatwerk voor het onderwijs
VERHALEN
Verteld verleden